Wolność, która boli – historia Magdy z Gdańska
Drzwi trzasnęły tak głośno, że aż podskoczyłam. – I nie waż się wracać! – krzyknął Paweł, mój mąż, rzucając mi w twarz klucze do mieszkania. Stałam na klatce schodowej z dwójką dzieci, torbą z ubraniami i sercem roztrzaskanym na milion kawałków. To był początek końca mojego starego życia i początek czegoś, czego wtedy jeszcze nie umiałam nazwać – wolności, która boli.
Mam na imię Magda. Mieszkam w Gdańsku od urodzenia. Zawsze byłam tą „grzeczną dziewczynką” – dobrą córką, pilną uczennicą, później przykładną żoną. Wyszłam za Pawła zaraz po studiach. Był starszy ode mnie o siedem lat, miał własną firmę budowlaną i wydawał się człowiekiem odpowiedzialnym. Moja mama powtarzała: „Magda, złapałaś Pana Boga za nogi! Paweł to porządny chłop, nie będziesz musiała się martwić o przyszłość.”
Przez pierwsze dwa lata rzeczywiście żyliśmy jak w bajce. Paweł nosił mnie na rękach, zabierał na weekendy do Sopotu, kupował kwiaty bez okazji. Ale potem coś się zmieniło. Najpierw pojawiły się drobne złośliwości – „Nie umiesz nawet ugotować porządnego rosołu”, „Po co ci te kursy? I tak siedzisz w domu”. Potem przyszły dzieci: najpierw Zosia, potem Kuba. Zamiast wsparcia dostałam listę obowiązków i wieczne pretensje.
– Magda, ile razy mam ci powtarzać, że dzieci mają być cicho, kiedy pracuję?!
– Przepraszam, Paweł, ale Zosia ma gorączkę…
– To twoja sprawa! Ja muszę zarabiać na ten dom!
Z czasem przestałam być żoną – stałam się służącą. Paweł coraz częściej wracał późno, czasem czułam od niego alkohol. Kiedy próbowałam rozmawiać o problemach, słyszałam tylko:
– Przesadzasz. Wszystkie kobiety mają gorzej. Popatrz na swoją matkę – ojciec ją bił i nie narzekała!
Moja mama rzeczywiście nigdy nie była dla mnie wsparciem. Kiedy zadzwoniłam do niej po jednej z awantur:
– Mamo, Paweł mnie wyzywa przy dzieciach…
– Magda, nie przesadzaj. Każdy facet czasem krzyknie. Lepiej się postaraj.
Czułam się coraz bardziej samotna. Przyjaciółki z czasów studiów rozjechały się po świecie. Teściowa mieszkała dwie ulice dalej i regularnie wpadała „na inspekcję”.
– Magda, znowu masz bałagan w kuchni? Jak ty chcesz wychować dzieci na ludzi?
– Pani Aniu, ja naprawdę się staram…
– Starasz się? Moja synowa z Warszawy to dopiero potrafi ogarnąć dom! Ty tylko narzekasz i wydajesz Pawłowi pieniądze!
Pieniądze… To był temat rzeka. Paweł zarabiał dobrze, ale wszystko miał pod kontrolą. Ja dostawałam 500 zł miesięcznie „na dom” i musiałam rozliczać się z każdego paragonu.
– Po co ci te drogie pieluchy? Kupuj tańsze! – rzucał mi w twarz reklamówkę z Biedronki.
Kiedy poprosiłam o pieniądze na dentystę dla Kuby:
– Nie przesadzaj! Mleczaki i tak wypadną.
Z czasem zaczęłam oszczędzać na wszystkim – na jedzeniu, ubraniach dla dzieci, nawet na własnych lekach. Bolały mnie zęby tak bardzo, że czasem płakałam po nocach do poduszki.
Najgorsze były święta. Wszyscy udawali szczęśliwą rodzinę przy stole, a ja czułam się jak intruz we własnym domu. Teściowa szeptała coś Pawłowi do ucha, a on patrzył na mnie z pogardą.
W końcu przyszedł ten dzień. Paweł wrócił pijany i zaczął krzyczeć na Zosię, bo rozlała sok na dywan.
– Ty głupia mała gówniaro! – wrzasnął.
Stanęłam między nimi i pierwszy raz w życiu powiedziałam „dość”.
– Nie będziesz krzyczał na moje dzieci!
– Twoje dzieci? To są MOJE dzieci! Wynoś się stąd!
Wyrzucił mnie z mieszkania tej samej nocy. Stałam na klatce schodowej i nie wiedziałam, co robić. Zadzwoniłam do mamy.
– Mamo… Paweł wyrzucił mnie z domu…
– Magda, nie przesadzaj. Prześpij się u sąsiadki i rano wróć do niego przeprosić.
Nie wróciłam. Przenocowałam u sąsiadki – pani Haliny, która dała mi herbatę i koc dla dzieci.
– Magda, nie możesz tak żyć – powiedziała cicho. – Zgłoś to gdzie trzeba.
Następnego dnia poszłam do Ośrodka Interwencji Kryzysowej. Tam pierwszy raz ktoś mnie wysłuchał bez oceniania. Dostałam miejsce w hostelu dla matek z dziećmi.
Przez pierwsze tygodnie żyłam jak w transie. Dzieci płakały za domem, ja płakałam nocami do poduszki. Paweł przysłał mi SMS-a:
„Oddaj mi dzieci albo zgłoszę cię do sądu jako niezdolną do opieki.”
Teściowa dzwoniła codziennie:
– Magda, wracaj do Pawła! Co ludzie powiedzą?
Ale ja już nie mogłam wrócić. Zaczęłam szukać pracy – najpierw sprzątanie biur nocami, potem pomoc w żłobku. Każdy dzień był walką o przetrwanie.
Najgorsze były rozprawy sądowe o opiekę nad dziećmi i alimenty. Paweł wynajął prawnika i próbował udowodnić, że jestem „niepoczytalna”.
– Proszę sądu – mówił jego adwokat – moja klientka jest niestabilna emocjonalnie i nie zapewnia dzieciom odpowiednich warunków.
Siedziałam na ławce oskarżonych i czułam się jak śmieć. Ale sędzina spojrzała mi prosto w oczy:
– Pani Magdaleno, proszę mówić szczerze. Czego pani potrzebuje?
Odpowiedziałam: – Potrzebuję tylko spokoju dla siebie i dzieci.
Po kilku miesiącach dostałam mieszkanie socjalne na Oruni Dolnej – dwa pokoje z kuchnią i łazienką bez kafelków. Ale to był mój dom.
Pierwszy raz od lat mogłam sama decydować o wszystkim: co ugotuję na obiad, jakie bajki obejrzą dzieci, czy kupię sobie kawę w Żabce bez tłumaczenia się nikomu.
Zaczęły się schody finansowe – alimenty były nieregularne, a praca dorywcza ledwo starczała na rachunki. Ale nauczyłam się liczyć każdy grosz i prosić o pomoc tam, gdzie wcześniej wstydziłam się zapukać.
Pewnego dnia zadzwoniła moja siostra Aneta:
– Magda, mama mówiła mi o wszystkim… Może przyjedziesz do nas do Poznania? Pomogę ci znaleźć pracę.
Pojechałam na tydzień – pierwszy raz od lat poczułam się jak człowiek. Ale wiedziałam już wtedy: muszę sama stanąć na nogi tu, gdzie jestem.
Z czasem znalazłam pracę jako recepcjonistka w przychodni lekarskiej. Dzieci zaczęły chodzić do szkoły i przedszkola niedaleko domu. Powoli wracało poczucie bezpieczeństwa.
Paweł próbował jeszcze kilka razy „odbić” dzieci:
– Magda, nie dasz sobie rady beze mnie! Dzieci potrzebują ojca!
– Potrzebują spokoju – odpowiedziałam spokojnie.
Teściowa przestała dzwonić po tym, jak poprosiłam ją o zwrot rzeczy dzieci z mieszkania Pawła:
– Nie będę ci pomagać! Sama sobie wybrałaś taki los!
Dziś mija dwa lata od tamtej nocy. Siedzę wieczorem przy oknie mojego małego mieszkania i patrzę na śpiącą Zosię oraz Kubę układającego klocki Lego na dywanie.
Czasem jeszcze boli – zwłaszcza gdy widzę szczęśliwe rodziny na spacerze albo kiedy dzieci pytają: „Mamo, dlaczego tata nas nie odwiedza?”
Ale wiem jedno: wolność jest cenniejsza niż bogactwo czy pozory szczęścia dla innych ludzi. Zapłaciłam za nią wysoką cenę – samotnością, lękiem o jutro i brakiem wsparcia ze strony najbliższych.
Czy było warto? Czy każda kobieta musi przejść przez piekło upokorzeń, żeby docenić własną siłę? A może można nauczyć się wolności wcześniej – zanim ktoś odbierze nam wszystko?